اهمیت سیستم های اعلام حریق در کجاست ؟ آتش از دیرباز یکی از عوامل جدایی ناپذیر زندگی انسان بوده است که تا همین امروز نیز کاربرد های وسیعی دارد ، از صنعت گرفته تا استفاده خانگی! اما همین رفیق دیرینه اگر از کنترل خارج شود می تواند آسیب های جبران ناپذیری به زندگی انسان وارد کند و حتی باعث نابودی محیط و بسیاری از منابعی گردد که برای زندگی انسان ضروری است.
گاها حتی خاکستر ها و دوده های باقی مانده از آتش نیز می توانند اثرات زیست محیطی منفی داشته باشند.
به همین خاطر حوزه ای به نام سیستم های اطفا و اعلام حریق به وجود آمده است که وظیفه آن در درجه اول جلوگیری از آتش سوزی و در درجه دوم کاهش ضرر و زیان های ناشی از آن است. سیستم های اعلام و اطفا حریق از طریق اجزای مختلفی که به آن خواهیم پرداخت توان تشخیص خطر و آتش سوزی را دارند و می توانند به میزان قابل توجهی از آن جلوگیری کنند.
سیستم های اعلام حریق
سیستم های اعلام حریق شامل سیستم هایی می شوند که از یک ساختمان در مقابل خطرات احتمالی آتش سوزی محافظت می کنند. این سیستم ها در دو نوع خودکار و دستی وجود دارند که اغلب استفاده از شیوه خودکار آن رایج است. در سیستم های اعلام حریق خودکار ، از سنسور های تشخیص دهنده دود و آتش استفاده می شود که پس از تشخیص به صورت خودکار وارد عمل شده و زنجیره ای از کار ها را انجام می دهد که وابسته به برنامه ریزی مربوط به سیستم است.
جالب خواهد بود بدانید نقطه عطف سیستم های اعلام حریق ، تولید سنسور های تشخیص دهنده دود و آتش بوده و تولید این سنسور ها باعث پیشرفت یکباره سیستم های اعلام حریق شده است.
اجزای سیستم های اعلام حریق
سیستم های اعلام حریق دستی
یه حتم همه ما آن جعبه های کوچک قرمز رنگ را بار ها روی دیوار دانشگاه و بیمارستان و مکان های عمومی دیده ایم. با محافظ نازکی که روی آن نوشته شده در ” در مواقع اضطراری شیشه را بشکنید”. بله این ها بخشی از همان سیستم های اعلام حریق دستی هستند که توسط افراد فعال می شوند و نه بر اساس تشخیص خودکار. با فشار دادن دکمه داخل این اعلام کننده ها ما دستور فعال سازی را به سیستم اعلام حریق ارسال می کنیم.
سنسور های تشخیص دود در سیستم های اعلام خودکار
سنسور های تشخیص دود در سیستم های اعلام حریق بر 2 نوع هستند.
- سنسور های نوری
- سنسور های آیونیزیشن.
سنسور های نوری از ال ای دی های مادون قرمز استفاده می کنند. این نوع سنسور ها پس از تشخیص دود بر اساس میزان نور دریافتی دیگر هشدار را به کنترلر مرکزی ارسال می کنند. و اما سنسور های آیونیزیشن که همه ما آن ها را دیده ایم! این سنسور ها یک نوعی از سنسور های تشخیص بو هستند که به محض احساس دود هشدار را به کنترلر مرکزی ارسال می کنند.
آژیر ها و هشدار دهنده ها در سیستم های اعلام حریق خودکار
پس از تشخیص دود یا آتش در محیط ، سیستم اعلام حریق شروع به دادن هشدار به ساکنین می کند. این سیستم برای دادن هشدار به ساکنین عموما از دو روش متداول استفاده می کند که اولی هشدار دیداری و دومی هشدار شنیداری می باشد. هشدار های دیداری از طریق لامپ های بزرگ عموما قرمز رنگ داده می شود که معمولا در بالای دیوار ها نصب می شوند و نور قابل توجهی دارند.
این باعث می شود که اگر حتی کسی مشکل شنیداری هم داشت متوجه خطر بشود. و راهکار دوم که حالت شنیداری است اسفاده از آژیر های بزرگ با صدا های کرکننده است که عمدتا در بالای دیوار ها نصب می شوند و در هنگام دریافت هشدار وارد عمل می شوند.
عمر مفید این سیستم های
مانند هر دستگاه و سیستم دیگری در دنیا ، سیستم های اعلام حریق نیز دارای عمر مفید می باشند که پس از آن دیگر کارایی سابق خود را نخواهند داشت و از آن ها به عنوان سیستم های غیرقابل اطمینان یاد خواهد شد. عموما عمر مفید سیستم های اعلام حریق امروزی بسته به نوع سنسور های استفاده شده و میزان پیچیدگی آن ها ، به 10 الی 15 سال می رسد. اما چرا ؟ به چند دلیل.
اول اینکه مواد استفاده شده در این سیستم ها ، از سنسور ها گرفته تا مدار کنترلر ، با گذشت زمان کارایی سابق خود را از دست خواهند داد. دوم اینکه با گذشت زمان لوازم یدکی برای این سیستم های اعلام حریق ناموجود خواهد شد و شاید مالک سیستم حتی مجبور به تعمیر و استفاده مجدد از قطعات فرسوده باشد. و سوم اینکه به دلیل استفاده از کنترلر های الکترونیکی که در واقع کارکردی شبیه به یک کامپیوتر را دارند ، تکنولوژی این کنترلر ها به مرور زمان قدیمی شده و از استاندارد های جهانی خارج خواهند شد.
لذا در کنار این که سیستم های اعلام حریق به صورت دوره ای نیاز به تعمیر و نگهداری دارند ، در دوره های طولانی مدت نیاز به ارتقا و تغییرات اساسی نیز خواهند داشت.